Nimfy wodne (niestety, nie mam oryginalnego słówka czeskiego pod ręką, bo czeskiej wersji zabrakło w tym wydaniu, chyba powinno być rusałki, ale rusałka tu jest jedna i jest postacią tytułową, a to – mimo podobieństwa stroju i fryzury – nie ona).
Nie tylko libretto wiele zawdzięcza zagranicy. W tej czeskiej operze (nie, żebym słyszał, że śpiewają po czesku – bardzo niewiele słów łapałem, ale cóż, w obsadzie chyba tylko dwie Czeszki) pobrzmiewa Wagner, co jest świetnie słyszalne nawet dla takiego amatora jak ja. Trochę szkoda, bo Dvořak nie tym był mocny… Zresztą sam Dvořak miał narzekać (pod koniec swej bytności w USA), że niepotrzebnie stracił tyle czasu w życiu pisząc opery (dziesięć, „Rusałka” uchodzi za najlepszą i najbardziej Dvořakowską) – samokrytyka to spóźniona, ale bardzo trafna, bo rzeczywiście, scena nie była jego mocną stroną, potrafił pięknie odmalować atmosferę, nastrój, napisać piękną Pieśń do księżyca („Měsičku na nebi hlubokém”), ale charakterystyka postaci, ich motywów, psychologii wypada słabo.
I nadal rusałki (?) w rogu sceny, ale nie dla nich ta ilustracja. Otóż tak wygląda scenografia Michaela Levine’a w akcie I – nad „stawem” góruje małżeńskie łoże, trochę jak fatum. Zresztą scenografia udatnie wykorzystana – mimo skromności wielofunkcyjna i efektowna.
Libretto w skrócie:
Akt I. Rusałka kocha Księcia, Książę kocha Rusałkę. Niby idylla. Tyle, że Rusałka (pozostańmy przy dużej literze, bo nasza bohaterka nie ma innego imienia) nie jest kobietą i nie bardzo może wejść w taki związek. Uprasza jednak swą ciotkę (?) – Ježibabę, by zamieniła ją w kobietę. Ta daje się uprosić, przygotowując odpowiednią miksturę, której skład przyprawiłby o ból głowy wszystkie oddziały sanepidu w kraju; ostrzegając jednak, że jeśli związek będzie nieudany, to Rusałkę czeka wieczne potępienie i tym podobne przykrości. Miłość jest jednak górą i Rusałka zamienia się (choć nie do końca) w kobietę.
Rusałka (Renée Fleming na scenie Opery Paryskiej).
Akt II: Rusałka jako kobieta okazuje się niemową i w ogóle „jest dziwna”. To nie wróży dobrze, na dworze nie zdobywa popularności, a Książę łatwo ulega Obcej Księżniczce. Rusałka walczy o swoje miejsce, ale przegrywa. Czuje się porzucona i wraca do jeziora.
Ježibaba (Larissa Diadkova – tu wciąż w akcie I).
Akt III: Rusałka znowu wzywa Ježibabę, prosząc ją o pomoc. Ta instruuje naszą bohaterkę, że może się zemścić wciągając mężczyzn w toń jeziora. Rusałka nie chce, ale musi… Nad jezioro przybywa Książę, stęskniony. Rusałka też tęskni, ale lojalnie go ostrzega jaka jest cena pocałunku. Książę jednak całuje, co oznacza jego śmierć w morskiej toni. Kurtyna!
Obca Księżniczka (Eva Urbanova) i Książę (Sergei Larin).
Teraz parę słów o wykonaniu. Szukając “Rusałki” na DVD sięgnąłęm po realizację z Opery Paryskiej z dwóch powodów: dla nazwiska głównej bohaterki, gdyż bardzo cenię Renée Fleming, oraz dla ogólnie wysokiego poziomu tejże opery. Największym konkurentem była czeska wersja filmowa (telewizyjna?), ale pochodzi ona z lat 70-tych… Co, biorąc pod uwagę wówczas dostępną (zwłaszcza po tej stronie żelaznej kurtyny) technikę źle wróżyło technicznej jakości nagrania. I zasadniczo się nie zawiodłem, choć – jak już wspomniałem – trudno było mi wyłapać czeskie słowa w tej czeskiej operze.
Rusałka (Renée Fleming), smutna bo Książę coś woli Obcą Księżniczkę.
Plusy wykonania, obok Renée Fleming, to dobra reszta obsady i orkiestra, niezła reżyseria (Robert Carsen) i udana scenografia (Michael Levine), oraz dobry balet. (Balet to wyraźnie specjalność Opery Paryskiej.) Reżyseria niezła, bo kilka scen jest bardzo efektownych – choćby podkreślany dualizm światów – świat wodny Rusałki i realny świat Księcia. Całość jest jednak trochę ‘sztywna’, a ja nie wiem, czy przypisać to Dvořakowi, czy może jednak reżyserowi.
Balet ilustrujący klęskę Rusałki w związku z Księciem.
----
Rusalka, bajka liryczna w trzech aktach. Muzyka: Antonin Dvořak. Libretto: Jaroslav Kvapil. Rusałka: Renée Fleming. Ježibaba: Larissa Diadkova. Książę: Sergei Larin. Wodnik (ojciec Rusałki, opisany po angielsku jako „The Water Spirit”): Franz Hawlata. Obca Księżniczka: Eva Urbanova. Gajowy: Michel Sénéchal. Kuchcik: Karine Deshayes. Wodne nimfy (rusałki): Michelle canniccioni, Svetlana Lifar, Nona Javakhidze. Głos myśliwego: Kevin Greenlaw. Orkiestra i Chór Opery Paryskiej, dyr. James Conlon. Reżyseria: Robert Carsen. Scenografia i kostiumy: Michael Levine. Światła: Robert Carsen, Peter van Praet. Choreografia: Philippe Giraudeau. Nagranie: Opera Bastille, czerwiec 2002. Czas trwania: ok. 155 minut.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz